fotograf

Yeni Üyelik

uzerine.com a üye olmak için tıklayın

Haber bülteni üyeliği

ENSTANTANE AYARLARI (Perde Hızı - Ötrücü - Obturator)

Deklanşöre dokunarak yaptığınız şey, aslında örtücünün açılıp kapanmasını sağlamaktır. Makinanın kapağını açıp filmi taktığınızda göreceksiniz ki, filmle objektif arasında bir siyah perde ( bazı makinalarda bez perde, bazı makinalarda çelik perde olabilmektedir ) durmaktadır. Deklanşöre dokunarak bu perdenin açılıp kapanması sağlanır ve açılma anında da görüntü (daha doğru bir deyişle ışık)film yüzeyine kaydedilir.

Örtücü hızı (enstantane)'nı gösteren butonu makinanızın üzerinde (elektronik makinalarda, makinanın üzerinde bulunan ekranda ) göreceksiniz. 1 , 2 , 4 , 8 , 15 , 30 , 60 , 125 , 250 , 500 , 1000 , 2000 ,.. rakamları örtücü hızını gösterir.(Elektronik makinaların bir kısmında bu standart değerlerden başka bazı ara değerler de vardır. 45 , 90 , 350 , 750.....gibi).Bu değerlerden, şunu anlayabiliriz. 1 rakamı;1tam saniyelik örtücü hızıdır.2 rakamı, 1/2sn.lik örtücü hızıdır.4 rakamı,1/4 sn.lik örtücü hızıdır. 8 rakamı,1/8sn.lik örtücü hızıdır.

İpucu: Örtücünün açılıp kapanma sürelerini somut olarak algılayabilmek için, enstantane değerlerini değiştirerek deklanşöre basın ve sesleri dinleyin. Bu seslerden örtücü süresi hakkında daha net bilgi sahibi olursunuz.

Rakam büyüdükçe, açılıp kapanma hızı artacaktır.  Makinayı B (bulb) konumuna alıp deklanşöre bastığınızda,parmağınızı deklanşörden kaldırıncaya kadar perde açık kalacaktır. Eğer makinada T konumu var ise, bunun anlamı şudur; Deklanşöre bastığınızda örtücü açılacak, yeniden(ikinci kez) deklanşöre dokununcaya kadar örtücü açık kalacaktır. İkinci kez bastığınızda kapanacaktır.

Örtücüyü daha da iyi kavrayabilmek için makinanın kapağını açıp enstantane değerlerini değiştirerek, her defasında deklanşöre basıp perdenin ( örtücünün ) açılıp kapanmasını izleyebilirsiniz. Böylece örtücünün hareketini gözlerinizle izleyip, kalıcı bilgi edinmiş olacaksınız.

Örtücü hızından, çıkartılması gereken ikinci ve en önemli sonuç da ; örtücü hızına bağlı olarak filmin uzun süreli ya da kısa sürekli pozlandığıdır. Yani,1/2 sn.lik pozlama(diğer deyişle saniyenin yarısı kadar süreyle pozlama), 1/125 sn.lik pozlama süresinden(saniyenin 125'te biri kadar süreyle pozlama) çok daha fazladır.

Bunların her biri arasındaki süre farkı bir stop ( bir durak ) fark olarak kabul edilir. Yani ; 1/2 sn. lik örtücü hızı ile ile 1/4 sn.lik örtücü hızı arasında bir stop fark vardır. Ya da 1/500 sn. ile 1/1000 sn. arasında bir stop fark vardır. Her biri arasında bir stop fark olduğuna göre birer tane atlandığında iki stop fark oluşacak, üçer tane atlandığında üç stop fark oluşacaktır.
Örneğin ; 1/15 sn. lik örtücü hızı ile 1/60 sn.lik örtücü hızı arasında iki stop fark vardır. 1/60 sn. lik örtücü hızı ile 1/8 sn.lik örtücü hızı arasında üç stop fark vardır. 1/30 sn. lik örtücü hızı ile 1/1000 sn.lik örtücü hızı arasında dört stop fark vardır.Örtücü hızı irdelenirken öğrenilecek çok önemli bir başka nokta ise ; düşük örtücü hızı (Örneğin; 1/2,1/4 ...gibi ) ile fotoğraf çekildiğinde, hızla hareket eden nesnelerin dondurulmuş görüntüleri elde edilemez. Varsayalım deniz kıyısında martıların fotoğraflarını çekiyorsunuz. Eğer düşük enstantane ( örtücü hızı ) ye aldıysanız makinanızı, martıların hareketleri filminizde izler yapar, fotoğrafta hareket - hız unsuru elde edersiniz. Yani hızla hareket eden kanatları net , belirgin ve dondurulmuş halde alınamaz. Ancak eğer, hareketi tam olarak dondurmak istiyorsanız, enstantanenizi 1/60 veya daha yüksek bir enstantaneye almalısınız. Bununla birlikte , hız - hareket etkisi almak, bazı fotoğraflarda çok güzel , çok etkili sonuçlara ulaşılmasına yardımcı olabilir. Bu nedenle bazı fotoğraflardaki hız unsurunu, bilerek düşük enstantane kullanmak suretiyle belirginleştirebilirsiniz. Bir şelale fotoğrafını çekerken 1/15 gibi düşük enstantane ile ve 1/60 gibi bir enstantane ile ayrı ayrı çekin. Ya da yol kenarında hızla akıp giden otomobillerin fotoğrafını hem düşük enstantane ile hem de yüksek enstantane ile çekin. Hareket eden nesnelerin(düşük enstantane kullanıldığında) renkleri ve tonlarıyla çok etkili izler ve çizgiler yaptığını göreceksiniz. Ancak, düşük enstantane kullanıldığında makinanın hareket etmesi de söz konusudur. Düşük enstantane kullanırken makinanızı tripod' a takmanız isabetli olacaktır. Elinizdeki makine nefes alışlarınızdan, elinizin titremesinden, nabız atışlarınızdan etkilenecektir. Dolayısıyla enstantaneyi çok düşürdüğünüzde, çektiğiniz fotoğraflarda objelerin haraketinden daha çok, makinanın titremesinden kaynaklanan genel bir netsizlik oluşacaktır.

Aslında,diyafram göz bebeği ise, enstantane göz kapağının açılıp kapanmasıdır. Fotoğraf makinemizin içinde bulunan sensörün veya filmin üzerine düşen ışığın süresini ayarlayan sistem, fotoğrafın ne kadar zaman diliminde çekileceğini de belirler. Enstantane yaprak adı verilen metalden yapılmış perdedir. Deklanşöre basıldığında seçilen zamana göre perde-enstantane açılır film ya da sensör üzerine ışık üzerine düşer ve perde kapanır. Işık koşullarına ve hareket özelliklerine göre bir fotoğraf ya çok kısa ve ya uzun zaman süresinde çekilebilir. Işığın film üzerine düştüğü süreye "Pozlandırma" adı verilir. Güçlü ışıklarda az, zayıf ışıklarda uzun pozlandırma yapılır. Yine hareketi dondurmak için az, flulaştırmak için uzun pozlandırma söz konusudur.

Uyarı: Düşük pozlandırma sürelerinde (özellikle gece manzara fotoğrafı çekimlerinde) perde daha uzun süre açık kalacağı için, fotoğraf makinemiz titreşime karşı aşırı hassasiyet gösterir. Bu gibi durumlarda kesinlikle tripod kullanılmalıdır.

MODE: S (Shutter - Deklanşör Hızı)

Fotoğraf makinesinde bu ayar seçildiğinde, çekim yapmadan önce enstantane ayarını kendimiz yapabiliriz.Fotoğraf makinesi limitleri dahilinde uygun diyafram ayarını kendisi ayarlayacaktır. Deklanşör - enstantane hızı düşürüldükçe hareketli nesneleri dondurabiliriz. Deklanşör hızını düşürdükçe yani daha hızlı bir çekim modu ışık yeterli olmadığında kadrajı kararacaktır.